De lerarenhouding tegenover teamteaching
Onderzoek op je bord
Hoe zien teamteachers de voor- en nadelen van hun lespraktijk voor hun leerlingen? En wat verklaart die houding?
In een recente studie is onderzoeker Dries De Weerdt nagegaan hoe teamteachers de voor- en nadelen van teamteachen ervaren voor hun leerlingen. Uit zijn onderzoek blijkt dat de meeste leerkrachten positief zijn over teamteaching, vooral omdat het hen in staat stelt om leerlingen sneller en beter te ondersteunen, w.o. kansen tot differentiëren.
Daarbij speelt het zelfbekwaamheidsgevoel van leerkrachten een grote rol: degenen die zich bekwaam voelen in hun lesgeven, hebben een positievere houding ten opzichte van teamteaching en zien er meer voordelen in. Ook samenwerking en gelijkheid binnen het team blijken hierbij cruciaal te zijn.
Wat heb je in deze studie onderzocht?
In deze studie hebben we twee vragen onderzocht. Ten eerste wilden we weten hoe leerkrachten, die samen lesgeven, de voor- en nadelen van teamteaching voor hun leerlingen ervaren. Met andere woorden, hoe denken ze over de effecten van teamteaching voor hun leerlingen? Vervolgens hebben we onderzocht welke factoren, zoals persoonlijke overtuigingen en de samenwerking met collega's, van invloed zijn op hun houding ten opzichte van teamteaching.
Onder houding verstaan we dus hoe leerkrachten kijken naar de voor- en nadelen van teamteaching voor hun leerlingen. Deze voor- en nadelen betreffen het ervaren van rijkere en meer gevarieerde lessen, verhoogde ondersteuning, leerwinst, en het ervaren van verwarring.
Onderstaande figuur geeft de relaties weer tussen de onderliggende factoren en de lerarenhouding tegenover teamteaching.
“Kortom, een positieve houding maakt teamteaching niet alleen makkelijker, tegelijk ook succesvoller.”
Ik herken daar enkele van de randvoorwaarden van teamteaching in?
Ja, je kunt zeker een link zien tussen deze factoren. De mate waarin teamteachers gelijkheid ervaren met hun teamteachcollega, hangt bijvoorbeeld nauw samen met de cluster ‘professionele relatie’. Dit omvat het communiceren en reflecteren over visie en aanpak, het voelen van een professionele klik en het delen van verantwoordelijkheid vanuit evenwaardigheid. Ook bij ‘samenwerking’ kan je nadenken over hoe je die samenwerking kunt faciliteren en bevorderen, door een omgeving te creëren waarin leerkrachten zich daarin ondersteund voelen. Dit kan bijvoorbeeld organisatorisch door regelmatige teamvergaderingen en gezamenlijke planningssessies te voorzien, maar ook door successen te vieren en het delen van best practices.
Betekenen deze resultaten dan dat teamteachers het best zoveel mogelijk op elkaar lijken?
Niet helemaal. Er zitten immers ook voordelen in heterogeniteit, zoals elkaar uitdagen om eigen praktijken in vraag te stellen. Het kan wel moeilijker zijn voor leerkrachten die van bij het begin erg grote verschillen ervaren om een gezamenlijke basis te vinden. Maar door goed na te denken over de samenstelling van teams en aandacht te besteden aan teamvorming en het creëren van een gedeelde visie, kunnen ook complementaire en eerder verschillende leerkrachten een gemene deler vinden voor hun gedeelde praktijk.
Wat moeten we onthouden over dat zelfbekwaamheidsgevoel?
Aangezien het onderzoek aantoont dat zelfbekwaamheidsgevoel de grootste invloed heeft op de houding van leerkrachten ten aanzien van teamteaching, zijn ondersteuning en professionele ontwikkeling van groot belang. Leerkrachten met weinig zelfvertrouwen kunnen hun eigen capaciteiten onderschatten, wat hen minder open maakt voor het aanpassen van hun lesmethodes en experimenteren met zaken als teamteaching. Om dit te verbeteren, is het essentieel leerkrachten te ondersteunen via coaching, observaties, feedback of praktische ervaring bij verschillende aspecten van effectief lesgeven en hen te begeleiden bij het starten met teamteaching.
Hoe gaat ESTAFETT met deze inzichten verder aan de slag?
Aangezien leerkrachten zich afvragen welke voordelen teamteaching kan hebben en er ook weinig wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is dat effecten van teamteaching overtuigend aantoont, is er nood aan meer bewijsmateriaal. ESTAFETT schept in de loop van het project meer duidelijkheid over de effecten van teamteaching op leerlingen en leerkrachten, op basis van de verschillende onderzoekslijnen.
Ook gaan we in het professionaliseringstraject aan de slag met bovenstaande inzichten.
Hoe is dit onderzoek gevoerd?
Deze studie gebeurde op basis van het vragenlijstonderzoek, met 555 Vlaamse leerkrachten uit België die teamteachen. We hebben leerkrachten uit verschillende onderwijsniveaus betrokken (kleuter-, lager, secundair en volwassenenonderwijs). Op het moment dat de vragenlijst werd afgenomen, hadden leerkrachten gemiddeld bijna 15 jaar ervaring in het onderwijs, en deden ze gemiddeld ongeveer twee jaar aan teamteaching.
Wie meer te weten wil komen over dit onderzoek, kan het volledige artikel raadplegen via volgende link of contact opnemen met dries.deweerdt@uantwerpen.be voor verdere vragen.
“Leerkrachten met een hoger zelfbekwaamheidsgevoel, en die een hoge mate aan samenwerking en gelijkheid ervaren binnen hun team, hebben een positievere houding tegenover teamteaching. ”
Waarom is deze houding van teamteachers belangrijk?
Uit eerder onderzoek blijkt dat de houding van leerkrachten een cruciale factor is voor het succes van teamteaching. Hoe leerkrachten denken over teamteaching in de klas, laat zien hoe bereid en betrokken ze zijn om dit in hun dagelijks werk te doen. Als leerkrachten positief staan tegenover teamteaching, dan zie je dat hun lessen vaak beter verlopen en dat ze effectiever samenwerken. Kortom, een positieve houding maakt teamteaching niet alleen makkelijker, tegelijk ook succesvoller.
Hoe zien de teamteachers zelf de voordelen en nadelen van teamteaching voor hun leerlingen?
De resultaten worden voorgesteld in onderstaande figuur op een continuüm van 0 tot 4, waarbij 0 staat voor ‘helemaal niet’ en 4 voor ‘helemaal wel’. Over het algemeen zijn leerkrachten positief over teamteaching, vooral omdat het hen in staat stelt om meer ondersteuning te bieden aan hun leerlingen. Ze vinden het vooral een pluspunt dat ze door te teamteachen sneller kunnen zien welke leerlingen moeite hebben met de lesstof en meteen extra hulp kunnen bieden. Ook zorgt teamteaching volgens hen voor meer variatie in de lessen en meer leerwinst, hoewel niet alle leerkrachten even uitgesproken zijn over deze voordelen van teamteaching. Niet alle teamteachers merken een verschil met hun individueel lesgeven op. Tegelijk hebben de teamteachers niet het gevoel dat hun praktijk leidt tot verwarring bij de leerlingen.
Er is dan onderzocht welke factoren een effect hebben op die houding?
Het sterkste effect is het volgende: Leerkrachten die zichzelf bekwaam voelen in hun lesgeven (self-efficacy), zoals het kunnen aanpassen van instructies als leerlingen iets niet begrijpen, hebben een positievere houding tegenover teamteaching. Zij ervaren dus meer voordelen voor hun leerlingen bij het teamteachen dan leerkrachten die minder zelfzeker zijn. Ook leerkrachten die de voordelen van samenwerken met collega’s inzien en die vinden dat er een hoge gelijkheid is binnen hun teamteachteam, zijn enthousiaster over de voordelen van teamteaching. Dat zie je ook in de eerste figuur.
Wist je trouwens dat veel leerkrachten aan teamteaching beginnen om beter in te spelen op de behoeften van hun leerlingen, dat dat meestal hun beweegreden is? Het is dan ook goed nieuws dat ze als grootste voordeel van teamteaching ervaren dat hun leerlingen meer ondersteuning krijgen. Op deze manier kunnen leerkrachten echt hun doel bereiken!
“Het grootste voordeel van teamteaching?
Volgens de teamteachers krijgen hun leerlingen hierdoor sneller en meer ondersteuning.”