Beweegredenen
Onderzoek op je bord
In 2022 verspreidde ESTAFETT een grootschalig vragenlijstonderzoek met als doel inzicht te krijgen in bestaande teamteachingspraktijken in Vlaanderen. We weten dat er in Vlaanderen heel wat waardevolle teamteachingspraktijken zijn en wilden deze als eerste stap in kaart brengen. Maar liefst 585 leerkrachten met ervaring in teamteaching, verspreid over meer dan 70 Vlaamse scholen, vervolledigden onze vragenlijst. Hier geven we jullie een inkijk in de resultaten van dit onderzoek met als focus: “Wat zijn de beweegredenen van de Vlaamse leerkrachten om met teamteaching te starten?”
Waarom starten met teamteaching?
Leerkrachten beginnen met teamteachen vanuit verschillende redenen op leerling-, leerkracht- of schoolniveau. Leerkrachten konden dus meerdere beweegredenen aanvinken. We stellen vast dat de meeste leerkrachten (63%) starten met teamteaching om leerlingen beter te kunnen ondersteunen (zie Tabel). De focus op een beter leerproces voor de leerling primeert dus voor de gemiddelde Vlaamse teamteacher. Daarnaast kiezen leerkrachten ook voor teamteaching om de expertise van collega’s te bundelen (55%), om het lesgeven in grote klasgroepen haalbaarder te maken (47%) en om zelf bij te leren (28%). Opvallend is ook dat 36% van de leerkrachten gevraagd werd door de directie om aan teamteaching te doen. Daarnaast geeft ook 26% aan te starten met teamteaching om te komen tot meer samenwerking en minder isolatie. Curriculumhervormingen (13%) of het opvangen van zieke collega’s (7%) zijn minder vaak voorkomende argumenten om met teamteaching te starten.
Onze onderzoeker Dries Mariën interviewde de beginnende teamteachingteams (teams zonder of met beperkte teamteachervaring) die het professionaliseringstraject ‘Start met teamteaching’ in 2022-2023 volgden. Er werd hen gevraagd welke meerwaarde van teamteaching zij ervaren in hun gedeelde lespraktijk tijdens hun eerste teamteachingservaringen. Ook zij geven bijna allemaal aan dat ze gestart zijn met teamteaching om alle leerlingen beter te kunnen ondersteunen. Maar wat betekent dit concreet?
Hoe leerlingen beter ondersteunen?
Differentiëren of ‘afstemmen op verschillen’ is dé reden waarom beginnende teamteachingsteams starten met teamteaching. “De leerlingpopulatie is zeer divers, alleen heb je het gevoel dat je tekortschiet”, vertelt Dorien. Door samen les te geven en door elkaars kennis te combineren, hebben beginnende teamteachingsteams het gevoel dat ze beter kunnen inspelen op de verschillende leerniveaus van leerlingen, waardoor ze meer ondersteuning kunnen bieden die afgestemd is op de individuele behoeften van elke leerling.
“We komen met twee leraren in de klas echt wel beter tegemoet aan de zone van de naaste ontwikkeling. Ik heb echt dat gevoel. De leerlingen kunnen doorwerken, ze moeten niet wachten. De onderwerpen en oefeningen zijn niet te moeilijk voor hen, en de lessen zijn zeker niet te langzaam.“ (Melissa)
Dit doen ze door bijvoorbeeld gebruik te maken van het ondersteuningsmodel waarbij één leerkracht zich richt op een specifieke groep leerlingen, terwijl de andere leerkracht voor de andere leerlingen zorgt. Enerzijds kunnen teamteachers – door nauw samen te werken en door materialen te delen – sneller verrijkingsactiviteiten voorzien voor leerlingen met extra uitdaging. Anderzijds zorgt teamteaching er ook voor dat leraren beter tegemoet kunnen komen aan de behoeften van leerlingen die meer instructie en werktijd nodig hebben. Dit stelt hen in staat om vaker verlengde instructie te geven aan leerlingen met extra behoeften. Concreet kan dit betekenen dat één leerkracht verantwoordelijk is voor het vinden of ontwikkelen van verrijkingsmateriaal, terwijl de andere leerkracht zich bekommert om leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften.
De verdeling van aandacht over verschillende groepen leerlingen zorgt voor teamteachers voor een zekere mate van 'gemoedsrust' tijdens teamteachingslessen. Leerkrachten moeten zich niet langer voorbereiden op alle leerniveaus van de leerlingen en dat geeft hen het vertrouwen dat ze effectief inspelen op de diverse behoeften van de leerlingenpopulatie.
“Nu kunnen we tijdens teamteaching gericht werken met niveaugroepen en de instructie of oefeningen voorbereiden voor bepaalde leerlingen, en dat geeft ons gemoedsrust. “ (Lieke)
