Teamteaching: dubbel zoveel kans op effectieve feedback 

De kracht van feedback geven

Feedback geven is essentieel voor het bevorderen van de leerwinst mits het op de ‘juiste’ manier wordt toegepast (Leerpunt). Feedback helpt leerlingen niet alleen om inzicht te krijgen in hun kennen en kunnen, maar geeft hen ook concrete handvatten om verder te groeien. Teamteaching biedt kansen om sneller, gerichter, gevarieerder en uitgebreider feedback te geven. Uit het vragenlijstonderzoek van ESTAFETT waar 453 teamteachers uit de verschillende onderwijsniveaus bevraagd werden, blijkt dat leerkrachten vinden dat ze effectiever lesgeven wanneer ze aan teamteaching. Leerkrachten geven aan dat ze door teamteaching beter het leerproces van de leerlingen kunnen monitoren dan wanneer ze solo voor de klas staan. Hierbij is feedback een belangrijk element.   

Echter, teamteaching brengt ook uitdagingen met zich mee. In grote groepen kan het lastiger zijn om iedere leerling even nauwgezet op te volgen, aangezien er meer leerlingen zijn om te monitoren. Daarom is het belangrijk dat teamteachers hun observaties delen en feedback systematisch bijhouden. Door actief feedbackmomenten met elkaar af te stemmen en informatie door te spelen, kunnen ze het leerproces van alle leerlingen beter opvolgen. 

Teamteaching en feedback

Teamteaching biedt unieke kansen om samen te werken en elkaar te versterken bij het geven van feedback. Doordat je als teamteachcollega’s nauw samenwerkt, kan je in de eerste plaats leren van elkaar. Zo kan je teamteachcollega je bewust maken van de manier waarop je (groeigerichte) feedback geeft aan leerlingen. Ook lukt het met twee wellicht beter om doelen op leerlingenniveau te formuleren, zodat het voor leerlingen duidelijk wordt welke richting ze uitgaan.  Misschien ben jij sterk in het stimuleren van zelfreflectie bij leerlingen, terwijl je collega een expert is in het formuleren van schriftelijke feedback? Door samen te werken, is de feedback vollediger en effectiever.  
Daarnaast is er ook een dubbele observatiekracht.  Wanneer je met twee verantwoordelijk bent voor een klasgroep kan je meer waarnemen. Je kan meer gedetailleerd observeren en dus ook feedback geven. Je kan de leerlingen bovendien vanuit verschillende perspectieven feedback geven. Elke leerkracht kan leerlingen op een andere manier leren kennen en let daarbij op verschillende aspecten. 

Tegelijkertijd vraagt dit een goede afstemming tussen teamteachers. Het is belangrijk dat feedback en observaties niet verloren gaan. Door observaties te registreren en regelmatig met elkaar te bespreken, kunnen leerkrachten beter opvolgen welke stappen leerlingen zetten en waar extra ondersteuning nodig is. 

Tot slot kan je directe feedback geven wanneer je teamteacht doordat je sneller kan inspelen op vragen en fouten die op dat moment gemaakt worden. Teamteaching maakt het mogelijk om leerlingen in kleinere groepen of individueel feedback te geven zonder dat de hele klas stilgelegd wordt. Teamteaching faciliteert dus het geven van effectieve feedback.  

Wil je meer lezen over feedback geven?

  • PROEV is een evidence-based website met kijkwijzer en voorbeelden.

Teamteachmodellen en feedback aan leerlingen: voorbeelden

De verschillende teamteachmodellen bieden mogelijkheden om gerichte en effectieve feedback in te bouwen. Om te weten welk model het best geschikt is voor je lesdoelen, kan je de beslisboom gebruiken. Hierbij enkele voorbeelden:  

Een leraar geeft de instructie voor de volledige klasgroep, terwijl de andere leraar gericht enkele leerlingen ondersteunt (ondersteuningsmodel). Deze directe nabijheid maakt het mogelijk om signalen op te vangen, onmiddellijk feedback te geven, fouten te corrigeren en leerlingen meteen op weg te helpen. Naast taakgerichte en inhoudelijke feedback kan de leraar die ondersteunt ook feedback geven op het proces of feedback geven m.b.t. de zelfregulerende vaardigheden. Op die manier kan een leraar dus directe feedback en ook gerichte individuele feedback geven terwijl de andere leraar verdergaat met de les.  

Samen kom je tot meer gedetailleerde observatiegegevens. Het observatiemodel is dan ook uitermate geschikt wanneer je bijvoorbeeld wilt weten hoever de leerlingen staan op vlak van bepaalde leerinhouden. Bij het organisatiemodel organiseer je je als teamteachers zodanig dat één van de leraren zich grotendeels hierop kan focussen.  

Als leerlingen na een instructiemoment zelfstandig aan de slag gaan, kunnen twee leerkrachten rondlopen en meer waarnemen. Dit biedt de mogelijkheid om veelvoorkomende fouten of misverstanden te signaleren en deze vervolgens te bespreken in een gezamenlijke terugkoppeling met de hele klas (interactief model). Dit kan bijvoorbeeld door te zeggen: "In de groepjes waar ik langsging, viel me op dat...", "Bij de leerlingen van wie ik het werk bekeek, zag ik...", of "Deze leerlingen gaven aan dat... Herkende jij dat ook?"  

Het parallelmodel bij teamteaching biedt kansen om in kleinere groepen actief met leerlingen aan de slag te gaan met tussentijdse feedback op hun werk. De groepsindeling binnen dit model kan variëren, afhankelijk van de behoeften van de leerlingen. Zo kan er gekozen worden voor een homogene verdeling, waarbij één groep extra ondersteuning krijgt om bepaalde stappen te herhalen alvorens verder te gaan, terwijl de andere groep meteen verdieping of een vervolgstap aangeboden krijgt. Een heterogene indeling is ook mogelijk, waarbij leerlingen met verschillende inzichten samenwerken en van elkaar leren. In beide gevallen krijgen alle leerlingen een mix van feedback, feedup en feedforward om hun leerproces te versterken. Het is hierbij cruciaal dat teamteachers de voortgang van de leerlingen bijhouden en opvolgen, zodat feedback niet alleen een momentopname blijft, maar leidt tot concrete vervolgstappen. 

Het hoekenwerkmodel is uitermate geschikt om tijd voor feedback doelbewust in te plannen en te organiseren in één van de hoeken. Tijdens het hoekenwerkmodel kan één van de leraren in de feedbackhoek, gerichte feedback geven op een taak of op een proces aan een individuele leerling of kleine groep. In deze hoek is er immers tijd om stil te staan bij de voorlopige opdrachten van de leerling en hoe ze aan de slag zullen gaan met de tussentijdse feedback. Ook kan er in een hoek ruimte gemaakt worden voor gesprekken, peerfeedback of zelffeedback, waardoor leerlingen leren reflecteren op hun werk en aanpak. 

Teamteachmodellen en feedback aan elkaar: voorbeelden

Feedback is niet enkel gericht op leerlingen, maar ook op leerkrachten. Een van de beweegredenen om te starten met teamteaching is “om van elkaar te leren”.  

Wil je gericht leren van elkaar? Maak dan gebruik van het coachingsmodel. Start vanuit een leervraag en nodig een collega uit om jou te observeren: "Zou je eens willen meekijken hoe ik dit aanpak? Ik ontvang graag jouw feedback en reflecties op wat goed gaat en wat nog beter kan." Je kunt ook zelf bij een collega gaan observeren: "Mag ik een keer bij jou komen kijken hoe jij dit aanpakt?" In de NA-fase is er ruimte voor een reflectief gesprek, waarin feedback wordt gedeeld en verbeterpunten worden besproken. 

Maar niet enkel tijdens het coachingsmodel kan je feedback geven om eruit te leren. Bij teamteachen moet je intens samenwerken met je collega en dat vraagt een open communicatie waarbij je feedback kan geven en ontvangen. Het is waardevol om in de NA-fase van teamteaching af en toe een gezamenlijk leermoment in te lassen en elkaar feedback te geven. Je kan ervoor kiezen om dit laagdrempelig te houden door vooraf af te spreken welke babbelkaartjes jullie hiervoor willen gebruiken, of om het kleinschalig aan te pakken door feedback te geven over een lesfase, een instructie of een gebruikte werkvorm. Kleine, korte en informele feedback is minstens even waardevol: 

In de praktijkgetuigenis van atheneum Herzele lees je hoe de SAMEN-schaal van teamteachen aanleiding kan zijn tot het geven van feedback aan collega’s. Het 4G-model en het verbeterbord zijn manieren die kunnen helpen bij het geven van feedback aan teamteachcollega’s. 

Teamteaching biedt kansen om sterke feedback te geven, zowel aan leerlingen als aan collega's. Dit vraagt echter om een doordachte samenwerking, waarbij observaties, feedback en vervolgstappen systematisch worden gedeeld en opgevolgd. Zo kan teamteaching zorgen voor meer ogen, meer perspectieven en invalshoeken voor feedback en kansen om klassikaal en individueel gerichte feedback te geven. De sterkste resultaten krijg je als je elkaars kwaliteiten benut en teamteaching doelgericht vormgeeft.